Câu chuyện Một nhà thơ chân chính
Một nhà thơ chân chính là truyện cổ tích Dagestan (Nga), ca ngợi khí phách của một nhà thơ chân chính, quyết không cúi đầu trước cường quyền bạo ngược.
Không thể lấy máu mà dìm được chân lý.
– Maksim Gorky –
1. Vị vua bạo ngược
Ngày xưa, ở vương quốc Dagestan [1], có một ông vua nổi tiếng bạo ngược. Dưới triều đại ông ta, đời sống của nhân dân trong nước hết sức cực khổ lầm than. Hồi ấy, khắp nơi bỗng truyền đi một bài ca với lời thơ thống thiết, lên án những thói hống hách, tàn bạo của quốc vương và phơi bày những nỗi thống khổ của dân chúng. Bài ca có sức lôi cuốn đến mức từ người lớn, ông già bà cả và đám con nít cũng đều say sưa ca hát.
Một buổi kia, bài ca chợt lọt đến tai nhà vua. Lập tức, quốc vương ra lệnh lùng bắt kì được nhà thơ nào đã sáng tác ra bài ca “phản loạn” này. Các quan đại thần và đám cận vệ của quốc vương ra sức đánh hơi sục sạo khắp nơi mà vẫn không tài nào tìm ra được ai là tác giả của bài ca.
Quốc vương bèn ra lệnh bắt tất cả các nhà thơ, tất cả các nghệ nhân hát rong [2] trong vương quốc đem về tống giam hết. Ba hôm sau, nhà vua cho giải các nhà thơ và nghệ nhân bị bắt đó vào cung, rồi ra lệnh:
– Bây giờ trẫm yêu cầu mỗi người trong các ngươi hãy ca lên cho trẫm nghe một bài ca do chính mình đã sáng tác.
Các thi sĩ và nghệ nhân lần lượt đua nhau tấu [3] lên những bài thơ ca tụng quốc vương rất mực nhiệt thành, ca ngợi trí tuệ sáng láng, trái tim nhân hậu, sức mạnh kì diệu và ánh hào quang chói lọi xung quanh sự nghiệp vĩ đại của ngài. Duy chỉ có ba nhà thơ vẫn im lặng. Nhà vua bèn ra lệnh thả tất cả, còn ba người này lại đem tống giam vào ngục.
2. Một nhà thơ chân chính
Sau đấy bẵng đi ít lâu, dân chúng tưởng nhà vua đã quên mất họ. Song, ba tháng sau, quốc vương lại cho giải họ từ trong nhà ngục ra và phán bảo:
– Thế nào, bây giờ các ngươi hãy ca lên cho trẫm nghe chứ! Một, và chỉ có một trong ba nhân vật đó lập tức cất lên lời ca tụng quốc vương Dagestan không kém phần sôi nổi như các nhà thơ trước, và ông ta được tha liền. Nhà vua bèn sai đem hai người còn lại đến bên dàn hỏa thiêu [4], và phán:
– Bây giờ đã đến lúc các ngươi phải bị lửa thiêu… Hãy biết điều đi, ca lên cho trẫm nghe. Đây là cơ hội cuối cùng cứu sống các ngươi!
Một trong hai người này bỗng ca lên một bài ca ngợi quốc vương, và cũng được tha ngay. Còn người cuối cùng trước sau vẫn im lặng, một cái im lặng lì lợm khiến nhà vua không chịu nổi nữa, bèn hét lên:
– Trói hắn lại! Nổi lửa lên!
Bị trói chặt vào dàn hỏa thiêu, lập tức nhà thơ chợt cất tiếng ca vang. Bài ca vạch trần bộ mặt tàn bạo giả nhân giả nghĩa của quốc vương. Chính bài ca này bấy lâu đã là đầu mối dẫn đến cái chết khủng khiếp mà nhà thơ đang dũng cảm chấp nhận lúc ấy!
Nghe tiếng hát vang lên rung động cả hoàng cung cùng với ngọn lửa bừng bừng bốc cháy như giận dữ, nhà vua bỗng thét lên:
– Cởi trói ngay, mau lên! Dập lửa đi, dập lửa đi! Trẫm không thể để mất đi nhà thơ độc nhất còn lại của đất nước này!! …
Câu chuyện Một nhà thơ chân chính
Nguồn: Truyện đọc cấp I, tập 4, trang 69, NXB Giáo dục – 1988
– TheGioiCoTich.Vn –
Chú thích trong câu chuyện
[1] Dagestan: nước cộng hòa thuộc Nga, nằm ở vùng Bắc Kavkaz.[2] Nghệ nhân hát rong: người làm nghề hát rong ở các nước phương Tây thời xưa.
[3] Tấu: đọc thơ ca theo lối biểu diễn nghệ thuật,
[4] Dàn hỏa thiêu: dàn thiêu người bằng lửa (một hình thức trừng phạt dã man các tội phạm thời trung cổ ở các nước phương Tây).
Ý nghĩa truyện Một nhà thơ chân chính
Câu chuyện ngụ ý ca ngợi khí phách kiên cường, bất khuất một nhà thơ chân chính, quyết chọn cái chết trong ngọn lửa thiêu chứ không chịu uấn lưỡi quỳ gối trước cường quyền. Không những thế, nhà thơ còn dũng cảm dùng thơ của của mình để vạch trần bộ mặt tàn bạo giả nhân giả nghĩa của vị quốc vương bạo ngược.
Chính hành động và khí phách ấy đã khiến một vị vua nổi tiếng tàn bạo phải khâm phục, kính trọng và thay đổi thái độ.
