Chưa đỗ ông Nghè đã đe hàng tổng [Truyện cổ tích Việt Nam]

Câu chuyện Chưa đỗ ông Nghè đã đe hàng tổng

Chưa đỗ ông Nghè đã đe hàng tổng là câu chuyện cổ tích Việt Nam, châm biếm những kẻ có thói khoa trương, tự cao tự đại, mặc dù thành tích chưa đạt được gì.

1. Giấc mơ của người từ giữ đền

Ngày xưa có một người học trò nghèo nhưng học giỏi, được Thiên đình rất chú ý. Trong sổ thiên tào hồi đó đã ghi cho anh chàng đậu tiến sĩ, làm quan đến thượng thư. Mỗi lần anh đi học thường qua một ngôi đền thờ thần ở làng bên cạnh. Vị thần làng đó vốn đã có đọc ở sổ thiên tào nên tỏ vẻ cung kính người học trò ấy. Những khi anh ta đi qua đền thì tượng thần đang ngồi trên bệ lật đật đứng dậy rất lễ phép.

Một hôm người từ giữ đền nằm mơ thấy thần bảo:

– Ngày mai, ngươi phải quét dọn đền cho sạch sẽ tử tế vì có quan lớn đến chơi nhà ta.

Người từ làm y như lời và suốt ngày hôm ấy đứng trực ở cổng đền chờ đón vị khách quý của ông thần. Nhưng đợi mãi, ông ta chả thấy một ai cả, trừ ra anh học trò xơ xác nói trên hôm đó vô tình có ghé vào đền nghỉ chân một lúc. Người từ cho là dân thường không để ý gì đến.

Ít lâu sau, người từ cũng lại chiêm bao thấy thần dặn dò như trước. Lần này, ông cũng chả thấy ai lạ hơn là anh học trò hôm nọ đến đây ngâm một bài phú rồi lại đi. Nhưng ông vẫn không tin. Đến lượt thứ ba cũng thế. Bấy giờ người từ mới cho là quả phù hợp với lời thần dặn, bèn kể chuyện cho người học trò nọ nghe và bảo:

– Đã ba lần như thế, nên tôi chắc rằng nhà thầy sau này sẽ đỗ đạt làm quan to chứ chẳng chơi.

2. Chưa đỗ ông Nghè đã đe hàng tổng

Nghe nói, người học trò như mở cờ trong bụng. Anh ta quyết chắc cầm sự vinh hoa phú quý trong tay. Hắn nghĩ ngợi rất nhiều về tương lai của mình. Một hôm khi ngắm lại nhan sắc vợ mình, hắn thấy không được đẹp tí nào cả. Thế rồi đêm hôm ấy nằm dưới bóng trăng, hắn mơ tưởng một người đẹp như chị Hằng. Hắn bụng bảo dạ: “Rồi ta sẽ cho vợ ta về đi thôi! Một khi đỗ đạt thì thiếu gì nơi ngấp nghé muốn làm bà. Lúc đó ta sẽ tìm những đám con vua cháu chúa; đã da trắng môi son lại vừa lắm của”. Nghĩ thế, qua ngày hôm sau, hắn kiếm cớ gây sự với vợ và đòi bỏ cho kỳ được. Mọi người đều lấy làm lạ và tỏ vẻ khinh bỉ một người có học như hắn lại có thể nhẫn tâm đến thế được. Nhưng hắn chỉ cười khẩy mà không kể gì dư luận.

Một hôm khác có một người đến đòi nợ hắn. Vừa mới bước chân vào sân, người ấy đã bị hắn chỉ tay vào mặt mắng cho một trận:

– Ta chưa có trả. Không khéo nay mai ta sẽ cắm đất vào vườn ở của ngươi cho mày biết mặt ^[1].

Hắn còn đe dọa nhiều người nữa. Gặp ai không vừa ý, hắn nói:

– Rồi các người sẽ biết tay ta!

Tất cả những hành động của người học trò đều được tâu báo về thiên đình. Ngọc Hoàng nghe nói rất phật ý. Cho nên ít lâu sau đó, người từ giữ đền lại nằm mơ thấy ông thần tin cho biết là không phải kinh sợ đối với người học trò nữa, vì trên thiên đình đã tước sổ mất rồi, không cho đỗ đạt nữa.

Ông từ hỏi:

– Dạ thưa, tội của anh ta như thế nào?

– Hắn bị kết án là “dưới trăng bỏ vợ, trước sân đòi nhà, chưa làm nên đã thất đức” ^[2]. Bây giờ hắn không còn được hưởng phúc nữa.

Quả nhiên người học trò đó thi mãi không đỗ, muốn nối duyên lại với vợ cũ cũng không được. Cửa nhà hắn ngày một sa sút dần. Do đó mà có câu thành ngữ: “Chưa đỗ ông Nghè đã đe hàng tổng“.

Câu chuyện Chưa đỗ ông Nghè đã đe hàng tổng – Truyện cổ tích Việt Nam
– TheGioiCoTich.Vn –

Chú thích trong câu chuyện

1. Ngày xưa, ai đỗ tiến sĩ được phép lấy ba mẫu đất làm nhà ở, muốn cắm vào đâu cũng được.
2. Nguyên văn là: Nguyệt hạ phóng thê, đình tiền tỉ trạch, vị đắc ý cố thất đức.

Chưa đỗ ông Nghè đã đe hàng tổng nghĩa là gì?

Thời xưa, trong dân gian Việt Nam, người ta thường gọi chung những người đã đỗ tiến sĩ đệ tam giáp là “ông Nghè”. Còn tổng là một đơn vị hành chính thời đó; hàng tổng có ý chỉ con người, xã hội trong cả một tổng thời phong kiến.

Câu thành ngữ Chưa đỗ ông Nghè đã đe hàng tổng có ý phê phán và lên án những kẻ kiêu căng, tự phụ, hống hách với mọi người xung quanh trong khi công danh vẫn chưa đạt được chút gì, đồng thời nhắc nhở chúng ta phải biết sống khiêm tốn, nhún nhường, vui vẻ với người khác.

Kho tàng truyện cổ tích dành cho các bé

Ngoài những câu chuyện cổ tích phê phán và châm biếm những kẻ kiêu căng, tự phụ như truyện Chư đỗ ông Nghè đã đe hàng tổng kể trên, Thế giới cổ tích còn sưu tầm và chọn lọc rất nhiều những câu chuyện cổ tích thú vị, hấp dẫn khác. Các bạn nhỏ sẽ được bước chân vào thế giới của các bà tiên quyền năng, các nàng công chúa xinh đẹp hay các chàng hoàng tử dũng cảm,… Và đằng sau mỗi câu chuyện ấy đều là những bài học bổ ích về đạo đức và cuộc sống.

Đừng quên khám phá kho tàng truyện cổ tích hay nhất của Việt Nam và thế giới tại TheGioiCoTich.Vn.