Tạo Thi Thốn và công chúa Út [Truyện cổ tích dân tộc Thái]

Truyện cổ tích Tạo Thi Thốn và công chúa Út

Tạo Thi Thốn và công chúa Út là truyện cổ tích dân tộc Thái, kể về lòng quyết tâm lên trời tìm vợ để gia đình được sum họp của một chàng trai người trần.

1. Nàng tiên trong lốt hổ

Ngày ấy, trên thiên đình xảy ra một chuyện nhỏ, nhưng đã gây ra tai họa khủng khiếp cho người trần gian. Đó là chuyện nàng Then Út đánh vỡ chén ngọc lưu ly của cha. Cha Then tức giận đã bắt nàng Út phải đội lốt hổ xuống trần gian, để trị tội nghịch ngợm của nàng.

Ở vùng Mường Thái kia, tự dưng sinh họa hổ dữ: Hổ hoành hành khá lâu khắp vùng này, nó đã bắt biết bao nhiêu trâu, bò, ngựa, nhiều khi chẳng phải để ăn. Nó bắt sang cả người, đã khối người chết. Dân Mường lo lắng, hoảng sợ. Chẩu Mường (như ông vua của vùng) đã sai bao trai tráng tướng lĩnh đi diệt mà chẳng được. Chẩu Mường cũng lo, sai dân rào giậu nhà mình cho chắc, mà cũng đã bị hổ bắt đi khá nhiều trâu ngựa. Con nhà quyền quý đủ tiếng tài ba và giàu có, sẵn đủ vũ khí đã run sợ tìm cách thoái thác trách nhiệm giết hổ.

Chẩu Mường ra lệnh cho thần dân, nhất là trai tráng dân thường:

Giặc đến, phải lên giữ cửa trên
Hổ đến, phải xuống canh của dưới!

Tình hình khẩn cấp, đòi mọi trai tráng trong mường phải bảo vệ lấy bản mường. Trai tráng quyền quý đã lảng tránh, đến lượt dân đen phải ra tay.

Lúc đó, có một chàng trai mồ côi, vạm vỡ, thông minh, nhưng nghèo xác xơ, nhận lời đi tìm cách diệt hổ. Vốn có cái nỏ cánh cứng, cả làng chịu không tài nào giương nổi, chỉ mình chàng dùng được chiếc nỏ của mình, chàng ra đi tìm hang hổ. Với kinh nghiệm săn bắn nhiều năm, chẳng mấy chốc chàng đã nắm chắc được quy luật đi về của hổ, và dò ra được cái hang hổ hay về trú đêm sau một ngày đi phá phách mệt nhọc.

Lừa lúc hổ ra đi kiếm ăn và phá phách, chàng trai tên là Thi Thốn đã lẩn vào hang hổ, thận trọng tìm kiếm có gì lạ trong đó, đồng thời tìm chỗ ẩn nấp theo dõi con hổ sống ra sao. Trước tiên, chàng tìm thấy một đôi cánh tiên xếp gọn ở một góc kín trong hang. Chàng giấu biệt rồi trốn trong một chỗ khuất để quan sát chỗ có vết nằm của hổ, bên cạnh nó mấy gốc củi còn than đỏ hồng. Gần trọn ngày nín thở quan sát đã đến lúc chiều buông. Thị Thốn nghe tiếng hồ gầm một tiếng mạnh mẽ cuối cùng, rồi hổ loạng choạng vào hang, vẻ mệt nhọc ra mặt. Ý chừng đã no nê và quá mệt nên hổ không còn nhận ra những thay đổi trong hang, cũng như có mùi người đang ẩn trong đó.

Đến cạnh đống lửa, hổ vội lột xác hổ ra bằng một hàng khuy chạy suốt phía ngực và bụng hổ. Hóa ra một nàng tiên lộng lẫy mà chàng Thi Thốn nghèo hèn chưa từng trông thấy. Chàng lặng người, nín thở theo dõi xem sao. Nàng tiên gấp gọn da hổ thành cái gối, đùm thêm gộc củi sát lại nhau, lửa bập bùng tỏa sáng, càng làm nàng rực rỡ thêm bội phần. Nàng rải tấm thảm đẹp ra nằm cạnh lửa, đầu gối lên tấm da hổ mà nằm ngủ. Có lẽ đã mệt, nàng ngủ được ngay, tiếng ngáy đã khò khè, đều đều.

Chừng thấy nàng tiên đã thật say giấc nồng, Thi Thốn rón rén bước ra, nhẹ nhàng lướt tới. Đống lửa vẫn bập bùng soi rõ mặt nàng tiên, lúc ngủ sao mà đẹp, mà hiền làm vậy. Thi Thốn cảm thấy rộn rã trong tim.

Đã đến lúc phải hành động kẻo nàng lại thức giấc, chàng nhẹ nhàng nâng đầu nàng tiên gác lên đùi mình, rồi lôi tấm da hổ ra, thuận tay ném vào đống lửa đang bập bùng cháy. Lửa cháy càng to lên, phút chốc ngọn lửa đã phủ kín tấm da hổ và cháy nỏ như cháy rơm rạ. Mùi khét lạ và tiếng lửa cháy bùng bùng đã làm nàng tiên thức giấc. Nàng hoảng hốt nhìn xung quanh, quờ tay tìm tấm da hổ, chỗ dựa sức mạnh của nàng. Nàng bắt gặp Thi Thốn – một chàng trai khỏe mạnh và thông minh đang đứng ngay trước mặt. Trong cái hang vắng lặng và tình huống bất lực này, nàng chỉ biết nhìn chằm chằm vào đống lửa đang cháy nốt đến phần cuối cùng của tấm da mà im lặng thẹn thùng. Trông nàng càng xinh đẹp muôn phần.

Cuối cùng, nàng lên tiếng sau khi đã lục tìm nhưng chẳng thấy đôi cánh tiên của mình nữa:

– Đã đến nông nỗi này em phải theo chàng thôi!

Và hai người ôm lấy nhau. Nàng khóc lóc kể lễ nỗi niềm bị cha hành tội vì mỗi sơ suất đánh vỡ cái chén ngọc lưu ly nhỏ xíu.

– Âu cũng là duyên số để chúng mình gặp nhau, nên vợ nên chồng – Tạo Thi Thốn nói vậy, khi bắt đầu hửng sáng.

Hai vợ chồng dắt tay nhau ra khỏi hang, Thi Thốn còn nhớ mang theo mảnh hàm hổ có chiếc nanh dài bị cháy nham nhở để làm bằng chứng trước bản mường về công tích của mình. Chẩu Mường đành phải chấp nhận cho Tạo Thi Thốn chức thống lĩnh quân mã, vốn nằm trong tay một người trong họ nhà Tạo vô tích sự lâu nay.

Bản mường từ đó yên vui. Dân Mường tổ chức ngày hội lớn mừng chiến công Tạo Thi Thốn, mừng Tạo nhận chức to cũng như mừng Tạo lấy được vợ hiền, trước con mắt ganh ghét của trai tráng quý tộc.

2. Nàng Út trở về trời

Đã qua nhiều mùa lúa thanh bình, Mường Thái nọ đã trở nên phồn thịnh, làm cho mường lân cận thèm muốn, đã dấy binh xâm chiếm xứ này. Chẩu Mường lại gọi đến tướng tài Thi Thốn. Sứ mệnh giao phó, chàng chẳng thể từ chối, bèn chuẩn bị lên đường ra nơi biên ải, tạm biệt người vợ tiên và đứa con trai ba tuổi.

Trước lúc lên đường, người vợ tiên buộc vào cổ tay chồng một vòng hoa tươi đủ sắc màu, và cũng bảo chồng buộc vào cổ tay mình một vòng hoa y hệt như đã chia đôi đều đặn. Nàng nói:

– Xa nhau hãy luôn nhìn vòng hoa này. Thấy hoa còn tươi là hai bên khỏe mạnh bình yên. Thấy hoa héo thì phải tìm nhau, chàng ơi! Ắt có việc chẳng lành!

Chàng lên voi ra đi giữ yên bờ cõi đất mình. Công việc tiến triển thuận lợi. Vòng hoa trên cổ tay Tạo vẫn tươi tắn sắc màu làm chàng càng hăng hái.

Một hôm ở nhà, đứa bé đã bốn tuổi tự nhiên khóc quấy mẹ chẳng yên. Cứ đòi mẹ cõng dạo chơi. Mẹ tưởng con thích ra ngoài chơi cho mát, nhưng ra khỏi nhà đứa bé càng khóc thét lên. Mẹ cõng vào nhà, bé khóc nhỏ hơn nhưng vẫn chưa nín hẳn. Mẹ cõng con còn khóc i ỉ trên lưng dạo khắp trong nhà. Lạ cái khi mẹ dạo gần cái bịch thóc thì con nín bặt và cười khanh khách. Mẹ ra xa bịch thóc thì nó lại khóc lên i ỉ, vào gần bịch thóc, lại nín. Cứ thế vài lần mẹ đã sinh nghi: “Có gì trong bịch thóc đây?”.

Mẹ đặt con xuống cạnh bịch thóc, nó chịu chơi. Mẹ vào bịch thóc, bé cười với theo. Nàng tiên bắt đầu đào bới bịch thóc. Chẳng thấy gì, nhưng nàng hy vọng tìm thấy gì đó để con chơi vui khỏi khóc. Đào bới mãi tận đáy bịch, nàng kéo lên một bọc vải buộc rất cẩn thận

Giở ra, hóa ra đôi cánh tiên của mình. Chắc là chàng Thi Thốn đã lừa lúc nàng vắng nhà vào hang mang về cất giấu ở đáy bịch. Thấy được cánh tiên của mình, nàng út vừa mừng vừa thương chồng thương con:

– Âu cũng là hạn hạ giới của mình đã hết rồi đây, mới xui khiến con mình ra quấy làm vậy, để mình tìm ra đôi cánh này, – nàng nghĩ vậy và ngậm ngùi chua xót, nhất là lúc chồng còn vắng xa.

Thấy con đang vui, nàng đem đôi cánh ra thử bay lượn trong nhà cho con xem. Đứa bé cười vui khanh khách. Mẹ cũng vừa vui vừa thương con. Nàng lại khép cánh đi xuống với con. Cho con ăn no, mặc cho con đủ ấm. Rồi viết vội mấy dòng cho chồng:

“…Là tiên, em phải về trời. Anh mau về nuôi lấy con chúng ta. Khi nào con ốm đau, hay cần em giúp gì cho con thì anh khấn tới chòm sao Quạt (Đạo vĩ – Sao Quạt), đó là vì sao bảo hộ sức khỏe và trí tuệ. Còn đi tìm em ư? Không thể được đâu anh ơi! Chỉ có cánh mới bay tới được. Anh không thể qua được cái hang đá đang nhai, nó sẽ nghiền hết mọi thứ. Anh cũng chẳng qua nổi sông “Nam công họn” ( sông lửa, kim loại nóng chảy). Dù có lên đến tận thiên đình mình cũng chẳng tìm ra em đâu… Con khóc, con hư anh chớ đánh con đấy. “Dạy con thì dùng mắt, đập chó hãy dùng gậy”, người ta nói thế, anh ạ…”.

Dường như nàng chỉ lo chồng đi lấy kẻ khác hành hạ con mình. Nàng lại dặn con:

– Bố sẽ về với con. Không có mẹ bố có thể hay đánh đấy, con phải ngoan đừng quấy nhé. Con nhớ: Lấy đũa cả đập còn ở được! Lấy đũa ăn đập, con đi, con ơi!

Rồi nàng ôm con vào lòng, hôn khắp mặt mũi nó. Nó cười sặc sụa. Buông con, nàng cất cánh bay lên… Con nàng cười như nắc nẻ.

Nàng lên cao dần, cao dần, rồi chui ra lỗ nóc trái nhà bay vút lên trời.

3. Tạo Thi Thốn và công chúa Út

Vừa lúc ấy, ở nơi biên ải, Tạo Thi Thốn thấy vòng cổ tay mình héo dần, héo dần. Chàng lo lắng, giao vội công việc cho phó tướng của mình, rồi nhả lên ngựa thiên lý phóng về nhà. Ngay ngày đó chàng về tới nơi. Nhìn nhà cửa vắng lặng, mà vợ chẳng thấy đâu. Bế vội con lên, chàng sục tìm khắp nhà. Đứa be tỉnh dậy khóc nghẹn, giơ tay chỉ về phía bịch thóc, rồi lại chỉ lên nóc nhà, mồm ú ớ:

– Mẹ… mẹ!

Chàng hiểu ra, lao về bịch thóc. Ôi thôi, đôi cánh tiên mất rồi! Chàng lục tìm trên giường ngủ, thấy bức thư vợ để lại… Chàng biết đã muộn rồi.

Chuẩn bị mọi thứ cho con ăn đường, chàng ôm con nhảy phốc lên ngựa thiên lý đuổi theo.

“Lên trời ta cũng phải đi! Khó khăn sợ gì, thà chết còn hơn!” – Chàng nghĩ vậy và quyết chí tìm bằng được.

Không biết đã bao nhiêu ngày trên lưng ngựa thiên lý, chàng tới cửa hang đá Kẹo Ưởng (hầm đá đang nhai). Đường đi phải chui qua đó, mà hầm đá đang nhai nghiền nát mọi thứ, tiếng nhai nghe rầm rầm rung cả núi đá xung quanh. Nhưng tình yêu vợ mãnh liệt và trí thông minh đã giúp chàng nhanh chóng tìm ra cách thoát khỏi cái cối xay đá khủng khiếp này. Liên hệ với người ăn nhiều của chua quá ghê răng, không muốn nhai nữa, chàng tìm hái khắp rừng xung quanh hàng trăm gánh quả chua: bưởi, chanh, mơ, mận, rừng sẵn có chất đống cạnh hang.

Thấy đã khá đủ, chàng dần dà ném từng sọt quả vào hang cối xay đá khổng lồ đó. Tiếng nghiến cót két rầm rầm, dữ dội… Đến gần hết đống lá, đống quả, chiếc cối khổng lồ đã có vẻ ngán, tiếng nhai uể oải dần, rồi như dừng hẳn, há hốc mồm, nhiều cái răng của nó như đã rụng bớt. Chờ đúng dịp ấy, chàng ôm con phóng ngựa lao qua một cách dễ dàng.

Lại mấy ngày ngựa thiên lý, chàng thấy lửa khói mịt mù. Ngọn lửa rừng rực, bao la không sao qua được. Lửa càng cháy to về phía đầu nguồn, phải chờ ba ngày mới có lối đi, nhưng lửa vẫn cháy rừng rực trên ngọn nguồn như muốn nung chảy đất đá, mọi vật xung quanh. Một ngày ngựa thiên lý nữa, bố con đã đứng trước bờ sông kim loại nóng chảy đang sôi ùng ục. Đó chính là sông “Nậm công họn”, một vật nào đó rơi xuống sẽ cháy ra tro, rồi tro cũng phải chảy thành nước. Đến đây thì tài trí thông minh của Tạo cũng đành phó mặc số phận và trông chờ thần linh mà thôi.

Chàng cầu khẩn tha thiết thần sông thương đến bố con cô đơn này. Thuồng luồng thần sông Nặm công họn đã thấu tình cha con, hóa thành rồng lửa vắt qua sông như chiếc cầu vồng rực rỡ. Mặt cầu chỉ vừa vặn bàn chân người. Lỡ bước sảy chân sẽ bị thiêu trong lòng sông. Đó là một thử thách cực kỳ nghiêm trọng. Nhưng tấm lòng son sắt tăng thêm lòng dũng cảm, chàng quyết vượt qua chiếc cầu sang sông.

Chỉ hiềm một niềm không thể dùng ngựa thiên lý nữa. Chàng bùi ngùi chia tay với con vật trung thành này, bảo nó quay lại, không quên đeo vào cổ nó chiếc giỏ thóc để nó ăn đường, dặn nó gặm cỏ ven đường mà ăn.

Rồi chàng địu con lên lưng, tự tin bước lên cầu. Qua được sông, đã đặt chân vào mường Trời của Then Phạ, chủ của vũ trụ nguy nga, ngựa voi rầm rập. Con người ở đây xinh đẹp, áo quần lộng lẫy, dáng đi thanh thoát, dập dìu thưởng thức hoa trái muôn loài nức mùi thơm dịu.

Thi Thốn choáng ngợp, rụt rè trước cảnh thiên đường. Chàng chỉ dám nấp ở khóm hoa hồng um tùm bên đường, ngắm nhìn ngựa xe qua lại tấp nập. Đến xế chiều, chàng thấy bảy cô gái xiêm áo lộng lẫy, cười nói vui vẻ, chàng đã tưởng là các cô tiên con gái Then trời như vợ từng kể cho nghe, trong đó thể nào chẳng có vợ của mình. Thế nhưng khi các cô gái tới gần, chàng mới nhận ra, trên đầu mỗi cô gái có một vò nước bằng ngọc lấp lánh dưới ánh nắng chiều.

Qua câu chuyện giữa các cô gái, chàng biết họ là các hầu gái của bảy nàng tiên con gái Then trời, đang cùng nhau ra suối lấy nước tắm cho các nàng tiên. Nhưng hôm đó chàng chưa nhận ra được ai là hầu gái của nàng tiên Út – vợ mình. Chàng quyết tâm tìm ra điều ấy để tìm cách báo cho vợ mình biết mình đã tới đây.

Đêm đó, chàng ôm con ngủ dưới bụi hoa hồng. Tự nhiên, ở đâu rơi xuống một con đom đóm lập lòe ngay bên cạnh chàng trong khi những con đom đóm khác vẫn lập lòe vẫy vút trên không trung bao la. Chàng nhặt con đom đóm lên tay, xem kỹ mới hay có một búi mạng nhện cuốn lấy chân lấy cánh của nó nên nó không bay được mới rớt xuống đây. Chàng cẩn thận, khẽ khàng gỡ búi mạng nhện ra cho đom đóm, rồi thả nó bay theo chúng bạn.

Ngày hôm sau, cũng giờ ấy, các cô gái lại đội vò ngọc ra bến tiên lấy nước. Chăm chú nghe ngóng và quan sát, chàng đã nhận đúng cô thứ bảy là nàng hầu tiên Út – vợ mình. Hóa ra, họ đi về đúng theo trật tự từ một đến bảy. Chàng nhận ra được chính là nhờ qua câu chuyện cô gái thứ bảy kể về người chủ của mình, trong đó có chuyện về nàng Út mới ở trần gian về, còn mang trong mình nỗi ưu tư lo lắng, nhớ thương chồng con dưới đó.

Biết vợ còn thương nhớ mình, chàng sung sướng biết bao, nên có phần mạnh bạo thêm lên. Chờ cho các cô gái đội nước trở lại, khi cô gái thứ bảy tới ngang bụi hồng, Thi Thốn bước ra khẩn khoản xin cô một chút nước uống. Người thiên giới nhân hậu chẳng cần biết là ai, cô lấy bình nước xuống để chàng đổ lấy một bát uống. Chàng Thị Thổn nhân lúc cô gái quay đi, liền bỏ vội vào bình nước chiếc vòng hoa đeo cổ tay vợ mình đã buộc cho hôm nào. Rồi đưa bình nước lên đỉnh đầu cô gái và cảm ơn hết lời. Cô gái vô tư bước nhanh đuổi kịp các chị em phía trước. Thi Thốn lại nằm bên bụi hoa hồng chờ đợi.

Đêm hôm đó, chàng thấy đom đóm đậu trên cành hoa hồng, thủ thi kể cho chàng nghe câu chuyện nàng Út đã nhận được tin chồng nhờ vòng hoa ngâm trong bình nước tắm. Nàng hỏi vặn kỹ cô gái hầu và biết rõ chồng mình đã đến được Mường Trời cao xa này nhờ tình chung thủy. Nàng hết sức vui mừng, thưởng cho cô gái rất hậu. Nàng đang tìm cách đưa tin cho chồng. Hiềm nỗi phép Then nghiêm khắc.

– Có gì khó khăn, chàng nhớ thầm gọi tôi. Được chàng cứu sống, tôi sẽ hết lòng giúp chàng. – Đóm đóm nói thế rồi cất cánh bay đi theo bạn. Thi Thốn vừa mừng lại vừa lo trước phép tắc nghiêm ngặt ở xứ nhà trời.

Sáng hôm sau, Thi Thốn giả làm người ăn mày dắt con đến trước của thiên đình xin ăn. Người canh cửa vào tâu. Hỏi ra, vua Then biết rõ người từ hạ giới mới lên. Chỉ riêng việc có người hạ giới tự lên được đến tận Mường trời đã là chuyện phi thường, gợi trí tò mò của vua Then. Ngài bèn lệnh cho vào ra mắt. Thấy hai cha con dù ăn mặc xuềnh xoàng nhưng mặt mũi khôi ngô, thông minh sáng sủa hơn nhiều người ở đất Then, vua Then cất tiếng hỏi:

– Chẳng hay cha con làm cách nào lên được đến đây và để làm gì?

Được dịp, chàng Thi Thốn thuật lại tất cả đầu đuôi câu chuyện của chàng với nàng Then Út, rồi quỳ lạy vua cha thương tình. Vua Then đã nhớ lại tất cả từ câu chuyện cái chén ngọc lưu ly bé xíu. Thấy Thi Thốn khôi ngô, chung tình và tài ba, Then nghĩ: “Ừ, nó cũng xứng với con gái út của ta đây. Các chị của Út đã có đôi, riêng nó mấy năm nay bị đày xuống hạ giới, nên còn phòng không đáng thương. Chi bằng ta chấp nhận cho mối tình này”.

Ngài bèn phán:

– Ta ưng thuận điều cầu xin của nhà ngươi nếu nhà người nhận đúng vợ mình trong số bảy chị em. Ngày mai, người hãy đến đây. Ta sẽ để cả bảy người con gái ta, mỗi người trong một buồng kín, chỉ có một cái lỗ nhỏ đủ thò ngón tay út của các công chúa ra ngoài. Ngươi hãy đi lướt qua nhìn các ngón tay út ấy, nếu nhận ra đâu là ngón tay vợ mình thì hãy nắm lấy và báo cho ta. Nếu đúng ta sẽ cho hai vợ chồng sống với nhau trên thiên giới. Nếu sai ta sẽ buộc hai bố con ngươi phải trở về hạ giới!

Thi Thốn lạy tạ và lui ra. Lính hầu được lệnh cho bố con nghỉ tại quán khách của nhà trời ở ngoài thành chờ đợi. Đêm hôm đó, chàng thao thức lo lắng: hoặc may ra nhận đúng ngón tay của vợ, hoặc là hai bố con phải xa nàng Út mãi mãi.

Bỗng chàng nhớ đến lời con đom đóm, chàng thầm cầu cứu đến nó. Đom đóm bay đến ngay ngoài cửa sổ, hiểu rõ nỗi lo lắng của chàng, nó nói

– Chàng yên tâm. Ngày mai ta sẽ đến. Thấy ta bay đậu nơi nào, thì chàng cứ việc tóm lấy ngón tay út đó!

Đến giờ hẹn, bố con lại dắt nhau lên cung Thiên đình. Bảy cái buồng kín đã quây tròn hướng vào ngai vàng vua Then. Được lệnh, bố con dắt nhau dạo qua bảy buồng với bảy ngón tay út thò ra giống nhau như đúc và đều trắng nõn nà. Chàng đứng ra xa và ngắm mãi về phía các ngón tay, lo lắng hồi hộp.

Bỗng con đom đóm bé xíu bay qua tai chàng, chỉ có chàng biết, rồi bay thẳng về phía buồng số năm, đậu vào ngón tay út của nàng Út. Thi Thốn mạnh dạn bước thẳng đến đó, nắm lấy ngón tay nàng và hướng về phía vua Then:

– Thưa vua Then, đây chính là vợ con đấy ạ!

Vua Then cả mừng, khen cho sự tài tình của Thi Thốn. Then sai mở cửa buồng cho vợ chồng, con cái gặp nhau. Nàng Út sung sướng ôm chầm lấy chồng con. Vợ chồng con cái gặp lại nhau biết bao mừng tủi. Nàng Út bế con dắt chồng, đến lạy tạ vua cha và đưa chồng đến chào các chị, các anh và họ hàng khắp lượt trước sự khâm phục, vui mừng chen lẫn ái ngại: Không biết chàng rể trần gian tài ba đẹp trai có sống nổi trên thiên giới đầy huyền bí này không?

Nàng Út và chồng con cảm tạ mọi người, rồi cáo lui về ngôi nhà dành sẵn cho mình. Về đến nhà, nàng nói với chồng

– Chàng và con lên được đây đã chứng tỏ đầy đủ tấm tình chung thủy của chàng, cũng chứng tỏ tài năng và quyết tâm của chàng. Vợ chồng, con cái đoàn tụ thật là hạnh phúc cho đôi ta. Cuộc sống trên thượng giới này còn nhiều thử thách đối với chàng, nhưng chàng đừng ngại, từ đây đã có em bên chàng, sẽ cùng chàng vượt qua mọi thử thách, miễn là chàng kiên tâm!

Vua Then đã có vẻ hài lòng về chàng rể trần gian này. Những muốn truyền ngôi cho chàng, nhưng còn muốn thử thách thêm tài năng và đức độ của chàng nhiều nữa. Rồi cuộc thử thách mới đã đến. Vua sai chàng trong một ngày, ngả hết cây ba núi lớn, bạt ngàn cây cổ thụ kia để làm nương lấy lúa và hoa màu làm lễ mừng thọ vua Then.

Vốn có sức khỏe phi thường, mặc dù việc hơi quá sức, chàng ra sức phạt dọn cây trên đồi thứ nhất. Chàng lại ra tay đốn cây ở núi thứ hai. Vừa xong núi này, chàng tin rằng từ giờ đến tối sẽ phát xong cả ba ngọn núi. Nhưng lạ chưa, quay nhìn lại quả núi thứ nhất đã đổ hết cây rồi, nay các cây lại dựng đứng lên như cũ. Chàng lo lắng chạy về nhà hỏi vợ. Nàng nói:

– Chàng đừng sợ! Đó là âm mưu thâm độc của các lực lượng ganh tị trên nhà trời gây nên. Nhưng các cây chỉ dựng hờ đấy thôi. Em đã có cách. Chàng cứ tiếp tục công việc đi!

Thi Thốn lại ra sức phạt rừng cây ở quả núi thứ ba, mặc cho cây đã phạt ở cả hai quả núi trước lại dựng đứng lên hết. Lòng tin tưởng giúp thêm sức mạnh, chàng đã phạt xong quả núi thứ ba sau khi mặt trời còn cách chân trời hai đoạn con sào, dù sau đó, cây cả ba núi lại dựng đứng thẳng lại như cũ.

Bỗng một cơn gió mạnh đổ đến, các cây đổ ào ào và trượt xa gốc cũ hàng vài sải, chẳng thể nào dựng lại lên được nữa.

Trước lúc mặt trời lặn, vua Then đã đến ghi nhận công lao của chàng.

Vài hôm sau, vua Then lại sai chàng cho lửa dọn sạch nương, nhưng phải châm lửa từ phía đỉnh núi xuống, trong khi gió từ khe thổi ngược lên đỉnh núi.

Về bàn với nàng Út, chàng yên tâm thi hành lệnh cha. Khi chàng lên chính đỉnh núi giữa, sẵn sàng xòe lửa đốt nương thì gió đổi chiều thổi mạnh từ đỉnh xuống khe. Lửa cháy bừng bừng. Nhưng hai luồng gió – luồng gió nàng Út và luồng gió phản nghịch của những kẻ ganh tị gặp nhau, tạo nên cơn lốc xoay tròn bốc ngọn lửa đốt cháy hết đám cây cỏ này đến đám cây cỏ khác khắp cả ba quả núi, tạo nên cảnh rất đẹp mắt. Cuối cùng, cả cánh mương trải khắp ba ngọn núi to lớn đã được dọn sạch, sẵn sàng cho việc gieo trồng.

Vua Then lại sai lấy mười gánh lúa, mười gánh vừng, mười gánh đỗ giống, đem gieo trong một buổi, sao cho mỗi quả núi một thứ không được lẫn lộn. Nhờ mưu nàng Út, việc đó làm được dễ dàng qua ba trận gió nhẹ riêng cho ba nương lúa, vừng và đỗ khác nhau. Đến nửa buổi đã xong trước cả sự ra tay của những kẻ ganh ghét. Nhưng chúng đã vội tâu vua Then về sự nhầm lẫn lúa giống bằng những lúa, vừng, đỗ đã hấp chín sấy khô để dành ăn lúc giáp hạt. Thế là có lệnh thu nhặt lại, hạn trong ngày ấy, không cho sót hột nào, không lẫn hột nào.

Tạo Thi Thốn và công chúa Út mượn gió từng nương một thổi gom chúng lại, xúc bỏ vào gánh, rồi sai chim rừng nhặt không sót một hạt nào, không lẫn hạt nào, đày mười gánh một loại, nhập kho trước cả thời hạn.

Hôm sau, lấy đúng hạt giống mới, hai vợ chồng lại làm xong nhiệm vụ gieo hạt dễ dàng. Do đã một lần nhầm lẫn nên phép bùa của những kẻ ganh ghét không còn thiêng nữa.

Từ đó, lúa màu, thuận mưa vừa nắng đã lên xanh tốt chưa từng có. Vụ đó bội thu, chứng tỏ hai vợ chồng hợp tính, hợp duyên, yêu thương nhau, cùng nhau làm ăn chân chính và hết sức đồng lòng, nên mới được như vậy – vua Then nghĩ thế. Nhưng ngài còn muốn xem đức độ của hai vợ chồng nữa, nên sai đem tất cả lúa màu xanh giã làm bánh vừng, bánh nếp nhân đỗ chia khắp người Mường Then, không sót một ai mỗi người một cặp, nhân mừng lễ thượng thọ vua cha.

Nhờ trí nhớ tài tình của nàng Út, không quên sót một ai trên Mường Then, nhờ tài năng chế biến của chàng Thi Thốn, nhờ lòng nhân hậu của cả hai vợ chồng vì mọi người, nhớ đủ mọi người, dù cho có cả những kẻ hiềm khích với mình, hai vợ chồng đã làm xong mọi công việc được giao.

Đúng hôm lễ thượng thọ của mình, trước bàn dân thiên hạ nô nức đến chúc mừng vua Then và nhận phần quà quý cho mọi người, vua Then dõng dạc tuyên bố:

– Cám ơn các ngươi đã hết lòng yêu quý ta, đã đến dự lễ đông đủ thế này. Ta đã già rồi. Nhưng hạnh phúc lớn nhất của một người cha già là đã nuôi dạy được các con khôn lớn, biết nối được ý chí của cha. Ta  cũng thuộc số người hạnh phúc đó! Ta đã chọn được người xứng đáng kế tục được sự nghiệp của ta, để ta sớm lui vào hậu cung đúng tuổi sáu mươi của mình. (Sáu mươi năm trên trời lúc đó bằng sáu trăm năm ở mặt đất). Người kế tục ta là chàng rể Thi Thốn với nàng công chúa Út, tài ba đức độ, đồng sức đồng lòng với nhau sẽ làm nên sự nghiệp nhờ tài năng và lòng nhân hậu của mình.

Mọi thành viên của Mường Then chấp nhận sự kế vị đó của Tạo Thi Thốn, kể cả những kẻ hay ganh ghét trước đây.

Toàn Mường Then mở hội tưng bừng vui múa tiệc yến suốt mười hai ngày đêm. Từ đó thiên hạ thái bình dài lâu.

Câu chuyện Tạo Thi Thốn và công chúa Út – Truyện cổ tích dân tộc Thái,
Cầm Cương biên soạn theo lời kể của Cầm Bao
– TheGioiCoTich.Vn –

Kho tàng truyện cổ tích dành cho các bé

Ngoài câu chuyện Tạo Thi Thốn và công chúa Út kể trên, Thế giới cổ tích còn sưu tầm và chọn lọc rất nhiều những câu chuyện cổ tích thú vị, hấp dẫn khác. Các bạn nhỏ sẽ được bước chân vào thế giới của các bà tiên quyền năng, các nàng công chúa xinh đẹp hay các chàng hoàng tử dũng cảm,… Và đằng sau mỗi câu chuyện ấy đều là những bài học bổ ích về đạo đức và cuộc sống.

Đừng quên khám phá kho tàng truyện cổ tích hay nhất của Việt Nam và thế giới tại TheGioiCoTich.Vn.